Datum: 15 oktbober 2021
Van: Adviesraad Natuur en Milieu 
Aan: College van B&W

Het advies

Geacht college,

In deze notitie brengt de adviesraad tussentijds advies uit over de plannen voor Steenbrugge fase 2&3, zoals neergelegd in de Chw Steenbrugge 2e uitwerking en het Ontwerp Groen Casco (4 mei 2021). Hoewel er nog geen formele vraag om advies ligt, willen wij toch graag al op dit moment onze visie kenbaar maken, in de hoop dat deze bijdraagt aan een duurzame en natuurrijke vormgeving van Steenbrugge.

Ervaringen Steenbrugge 1e fase
Het is spijtig dat van de 1e fase geen evaluatie is gemaakt waaruit ‘lessons learned’ voor de vervolgfase kunnen worden getrokken. Wij adviseren dit alsnog te doen en te kijken naar verbeterpunten en hoe deze kunnen worden aangepakt. Een aantal mogelijke verbeterpunten komt terug in de rest van dit advies.

Chw Steenbrugge 2e uitwerking
In dit document wordt op een aantal plaatsen aandacht besteed aan ecologie. De nadruk ligt daarbij op het beschrijven van bestaand beleid en het toetsen van wettelijke belemmeringen. De conclusie (blz49) luidt “Vanuit ecologie zijn er geen belemmeringen voor de uitvoering van de nieuwe woonwijk Steenbrugge”. Een dergelijke toetsing is uiteraard vereist, maar behalve een potentiële belemmering biedt ecologie ook kansen: kansen omde leefomgevingskwaliteit, de biodiversiteit en de klimaatadaptatie te verbeteren. Deze kansen worden wel benoemd in de tekst, maar alleen in algemene termen en wensen. Bijvoorbeeld: “Het groen in de wijk speelt daarnaast een grote rol in de klimaatopgave door onder andere te zorgen voor waterberging” (blz27). Dit zegt nog vrijwel niets over inrichting en beheer van de groen-blauwe infrastructuur. Het gebrek aan concrete doelstellingen komt terug in het ontwerp, waarin ecologische doelstellingen nauwelijks worden uitgewerkt. 

Ontwerp Groen Casco Steenbruggefase 2&3

Ecologie
In het gehele rapport wordt slechts éénmaal gesproken over ecologie (namelijk bij de ontwerpopgave: ecologische doelsoorten), maar nergens wordt dit verder uitgewerkt. In het document staan wel vele voorbeelden van flora en fauna die in dit gebied kunnen voorkomen, maar dit zegt nog niets over de te behalen ecologische kwaliteit. We wijzen daarbij met name op het belang van ecologische verbindingszones.

Voorbeelden:

• Blz. 20/37, onder ‘Natuurtypologie en klimaat’: het is de vraag of de Groene Spie wel een ecologische verbindingszone is.
• Op blz. 25/37, ‘Deelgebied 3: Waterbuffer’: ook hier is de vraag of deze groene lijn van O-W de ecologische verbindingszone is? Er wordt gesproken over Wadi’s, maar hebben die een relatie als ecologische verbindingszone?

Wij bevelen aan om het rapport verder uit te werken met een of meerdere ecologische verbindingszones die ook voldoen aan de eisen van een ecologische verbindingszone.

Energie opwekken
In het ontwerp staat niets over de afstemming van zonnecollectoren en groen. Bovendien staat in de 2e uitwerking van Steenbrugge op blz. 51: Ook nutsvoorzieningen zijn toegelaten, waaronder ook begrepen voorzieningen ten behoeve (de opwekking) van duurzame energie. In de praktijk betekent dit dat in de openbare ruimte bijvoorbeeld zonnepanelen zijn toegelaten (denk aan het bouwen van zonnepanelen op parkeerterreinen, in bermen et cetera). In het groen casco wordt hier niet op ingegaan, en er wordt geen afweging gemaakt of in de openbare ruimte in het groen op kleinschalige wijze energie kan/mag worden opgewekt. De plaats en soortkeuze van de bomen in de openbare ruimte is niet duidelijk getoetst op de vraag of na ca 15 jaar deze bomen geen belemmering zijn voor de zonnepanelen op de daken van de huizen. In de eerste fase in Steenbrugge speelde dit ook en is het bomenplan alsnog aangepast.

Bewoners betrekken
In het rapport wordt de rol en afstemming met bewoners niet aan de orde gesteld, terwijl dit wel van belang is voor het slagen van de opzet van de wijk. Dit speelt bij o.a.

• de vele (hoge) erfafscheidingsbeplantingen en hagen, denk daarbij aan onderhoud, het betegelen vlak langs hagen, maar ook aan het toestaan van het plaatsen van erfafscheidingenvan particulieren;
• bij klimaatadaptatie, denk aan betegelde tuinen, opvang en gebruik regenwater;
• gebruik van het groen met respect voor natuur en ecologie.

Uit de eerste fase van Steenbrugge is wel af te lezen dat dit niet vanzelfsprekend is en dat het ook niet voldoende is om alleen een vrijwilligersorganisatie als Groei & Bloei hiervoor in te zetten. In dit verband doen we twee aanbevelingen. Ten eerste, het doen van onderzoek hoe bindende afspraken kunnen worden gemaakt over bijvoorbeeld te verharden oppervlakten in tuinen en erfafscheidingen in koop-en huurcontracten. Ten tweede, het zoeken van manieren om aspirant-bewoners al in een vroeg stadium bijeen te brengen om ze zo te betrekken bij het natuurlijk en duurzaam inrichten en beheren van de wijk. Dit kan met behulp van zogeheten focusgroepen. Het is aan de gemeente om te beslissen wie dit organiseert, maar we merken op dat bij medewerkers van de Ulebelt ervaring is met een soortgelijk traject in de Olstergaard (gemeente Olst-Wijhe). 

Gesprek met ambtenaren
Eén van de redenen om dit advies tussentijdsuit te brengen ligt in onze ervaringen bij het overleg over Steenbrugge fase 2&3. Dit vond plaats in juli, tussen leden van de adviesraad (Coralien van Hattem en Harco Jellema) en gemeentelijke vertegenwoordigers (Willemien Berkers, Erik Lam, Marlies Spreen en Rob Smetsers). In principe zijn we graag betrokken in dergelijk overleg, omdat zo’n gedachtewisseling in een eerder stadium vaak productiever is dan een advies bij de besluitvorming. Deze keer verliep dat echter anders. Het grootste deel van de beschikbare tijd werd ingeruimd voor een presentatie van het Ontwerplandschapsplan, terwijl wij duidelijk aangaven het betreffende document gelezen te hebben. Er was te weinig tijd en interesse voor daadwerkelijk overleg en advies. Daarom geven we ons advies bij deze alsnog.

Met vriendelijke groet,

namens de adviesraad,

Kris van Koppen (voorzitter).