Woordmerk Adviesraden

Klimaatadaptatieprogramma

Naar het oordeel van de Adviesraad een degelijk onderbouwd en uitgewerkt programma dat een belangrijke basis legt voor een effectief en goed gecoördineerd Deventer klimaatadaptatiebeleid.

Datum: 29 maart2021
Van: Adviesraad Natuur en Milieu
Aan: College van B&W

Het advies

Geacht college,

Hierbij brengen wij het door u gevraagde advies uit over het Deventer Klimaatadaptatieprogramma (Concept 16 maart 2021). De klimaatcrisis stelt de gemeente voor grote opgaven. Op de eerste plaats is datde energietransitie, die noodzakelijkis om klimaatverandering niet te laten uitmonden in een wereldwijde klimaatramp. Maar zelfs bij een geslaagde energietransitie zijn veranderingen in het klimaat onvermijdelijk. Door ons als gemeente tijdig aante passen aan klimaatverandering is het mogelijk om negatieve effecten tegen te gaan en maatregelen zodanig vorm te geven dat zij, in veel gevallen, ook gunstige effecten kunnen hebben op leefomgeving, gezondheid en natuur. Een optimale synergie tussen klimaatadaptatie en het beleid voor wonen, infrastructuur, milieuen natuur is van groot belang, ook uit financieel oogpunt.

Tegen deze achtergrond is de adviesraad zeer positief over het nu verschenen Deventer Klimaatadaptatieprogramma. Naar het oordeel van de adviesraad is het een degelijk onderbouwd en uitgewerkt programma dat een belangrijke basis legt voor een effectief en goed gecoördineerd Deventer klimaatadaptatiebeleid. In aanvulling op het programma doen wij de volgende aanbevelingen.

De adviesraad ondersteunt van harte de koppeling die gemaakt wordt tussen tegengaan van hittestress en verdroging, het bomenbeleid en het groenbeleid (metals belangrijke aspecten biodiversiteit, leefomgevingskwaliteit en plaagbestrijding). Wat betreft het bomenbeleidsluit het programma aan op de actualisatie van het Bomenbeleidsplan. Dat is een goede zaak, maar de adviesraad merkt op dat dit plan nog verbetering behoeft. In de huidige voorstel voor actualisatie wordt, onder andere, nog te weinig rekening gehouden met de verkoelende werking van volgroeide bomen. Waar deze bomen zonder noodzaak gekapt worden verdwijnt deze werkingen het duurt vele jaren vóór jonge aanplant dat compenseert. Wij verwijzen op dit punt ook naar de opmerkingen door de Bomenstichting Deventernaar aanleiding van een concept voor de actualisering van het Bomenbeleidsplan (1).

Naast het bomenbeleid noemt het programma, zeer terecht, de groen-blauwe structuur van Deventer. In de woorden van het programma (p. 38): “Naast het bomenbeleidsplan is het doel dat de hoofdgroenstructuur een samenhangende structuur is met de oppervlaktewaterstructuur, waarbij rekening wordt gehouden met duurzaamheid (klimaat, biodiversiteit, gezonde leefomgeving), herkenbaarheid (cultuurhistorie, landschap, natuur) en functie (recreatie, spelen, ontmoeten, natuur) voor Deventer. Resultaat is een groenblauwnetwerk als duurzame basis voor klimaatadaptief handelen en bijdragen aan een goede woon-en leefomgevingvoor mens en dier. ”Ook in de inzet “Biodiversiteit en klimaatadaptatie gaan hand in hand” (p. 42) staan hierover zeer behartenswaardige zaken. De adviesraad onderstreept de constatering in het programma dat een expliciet beleidsplan voor deze hoofdgroenstructuur in Deventer ontbreekt en dringt erop aan dat zo’n plan zo spoedig mogelijk tot stand komt. Dat is niet alleen nodig voor een samenhangend beleid voor openbaar groen en biodiversiteit, maar ook om de kansen op synergie met klimaatadaptatie optimaal te realiseren. Een beleidsplan voor een hoofdgroenstructuur in Deventer is bovendien een onmisbaar element binnen het gemeentelijk omgevingsbeleid zoals beoogd in de Omgevingswet.

De adviesraad ondersteunt het principe van plan-do-check-act dat gehanteerd wordt bij de uitwerking van het programma. Met name het belang van de laatste 2  stappen-monitoring (check) en actieve terugkoppeling naar burgers en beleid (act)–wordt steeds meer onderkend. Het Dashboard (p. 51) is voor deze terugkoppeling een goede aanzet. Voor de uitwerking van monitoring en terugkoppeling zijn duidelijk nog verdere stappen vereist. De te meten parameters kunnen aansluiten bij de operationele doelen in bijlage 3, die voor dat doel wel verdere uitwerking behoeven.

De adviesraad is ook positief over het toevoegen van een financiële paragraaf met een budgetaanvraag voor de voorjaarsnota. In het totaaloverzicht staan weliswaar nog vrij veel p.m. posten, maar het geeft wel degelijk aan dat er structureel geld nodig is om Deventer voor te bereiden op de toekomst.

Wat betreft de coördinatie van klimaatadaptatie stelt het programma terecht dat klimaatadaptatie raakt aan verschillende beleidsvelden en daarom in verschillende programma’s verankerd moet worden (p. 50). Om dat goed te doen is een heldere coördinatie en voldoende expertise nodig. Omdat klimaatadaptatie nog voor lengte van jaren een belangrijk thema zal blijven, beveelt de adviesraad aanom deskundigheid op dit gebied -naast tijdelijk inhuren- vooral ook binnen de gemeentelijke organisatie te behouden en bevorderen. Verder constateren wij dat de organisatie zoals beschreven in 4.4.7 (met een klimaatcoordinator, ondersteunende ambtenaren, klimaatmakelaar en werkgroep) voor niet-ingewijden onduidelijk blijft. Een organogram zou dit wellicht kunnen verhelderen. Voor burgers en organisaties is het nuttig om een helder overzicht te hebben van waar zij terecht kunnen voor vragen overbeleid en beheer.

Tenslotte brengen we nog graag het punt van sociaal-economische verschillen in gezondheid onder de aandacht. Uit onderzoek blijkt steeds duidelijker dat sociaal-economische verschillen sterk doorwerken in de gezondheid van mensen. Groen in de wijk is een belangrijke factor bij het aanpakken van deze gezondheidsproblematieken via hittestress ligt er een directe relatie met klimaatadaptatie. Omdat het soms kan gaan om wijken waarin burgerinitiatieven voor vergroening niet zo gemakkelijk spontaan van de grond komen ligt hier een speciale verantwoordelijkheid voor de gemeente om via ondersteuning en regie tot een positief beleid te komen(2).

Wij hopen dat deze aanbevelingen kunnen bijdragen aan de verdere invulling van het klimaatadaptatiebeleidin Deventer.

Met vriendelijke groet,

namens de Adviesraad,

Kris van Koppen (voorzitter).

Noten

(1) Het gaat om de Evaluatie en actualisatie huidige bomenbeleidsplan (Team PRO/IBL, maart 2021) en de reactie daarop van de Deventer Bomenstichting (Input DBS voor de herziening van het bomenbeleid). Deze reactie is desgewenst beschikbaar viaadviesraad.

(2) Het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen staat als speerpunt 3 in de Gezondheidsnota Deventer 2019-2022. Deze nota wordt genoemd in het klimaatadaptatieprogramma, maar dan met name in relatie tot speerpunt 6, Leefomgeving. De adviesraad voegt hier graag speerpunt 3 aan toe. Een goed voorbeeld van onderzoek naar groen en gezondheidsachterstanden is het project Participatie in het groen van Arnhem en Nijmegen. www.zonmw.nl.